Basic Networking Part - 2

Basic networking part 1 မွာတုန္းက network ခ်ိတ္ဆက္ရျခင္းအေၾကာင္းအရင္းေတြ network ခ်ိတ္ဆက္တဲ႔အခါ ဘာေတြလုိအပ္လဲဆုိတာေတြေျပာခဲ႔ပါတယ္။ part 2 မွာကေတာ႔ network types ေတြကေနစပါမယ္။

Network Types
--------------------

1. Local Area Network (LAN)
2. Metropolitan Area Network (MAN)
3. Wide Area Network (WAN)
4. Campus Area Network (CAN)
5. Personal Area Network (PAN)
6. Storage Area Network (SAN)
7. Wireless Local Area Network (WLAN)

- Local Area Network ဆိုတာကေတာ့ အခန္းတစ္ခုအတြင္း သုိ႔မဟုတ္ အေဆာက္အအုံတစ္ခုအတြင္းမွာ ခ်ိတ္ဆက္တဲ့ Network လုိ႔မွတ္လုိ႔ရပါတယ္ (Network ခ်ိတ္ဆက္တာဆိုရင္ computerမွမဟုတ္ပါဘူး electronic deviceေတြခ်ိတ္ဆက္တာလို႔ေျပာရင္ ပိုမွန္ပါတယ္။ ဥပမာ - server,router,switch,wireless access point,network printer ေတြ ဖုန္းေတြ တျခားelectronic device ေတြလည္း ပါႏိုင္ပါတယ္။
LANကိုေနာက္တစ္မ်ိဳး “Intranet” လို႔ေခၚႏိုင္ပါတယ္။

- Metropolitan Network ကေတာ့ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံရဲ႕ျမိဳ႕တစ္ျမိဳ႕နဲ႔တစ္ျမိဳ႕ ျပည္နယ္ တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု ခ်ိတ္ဆက္တဲ႔Network မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ bank ခြဲေတြတစ္ခုနဲ႔တစ္ခု VPN သုံးျပီးခ်ိတ္ၾကတာမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ MAN ရဲ႕သိသာတဲ႔အခ်က္ကေတာ႔ geography area ကြဲသြားတာပဲျဖစ္တယ္။
MANကိုေတာ့ “Extranet” လို႔ေခၚႏိုင္ပါတယ္။

- Wide Area Network ကေတာ႔ လူတုိင္းသိၾကတဲ႔ Internet ဆုိတဲ႔ worldwide network ၾကီးေပါ႔။ network type ေတြထဲမွာအၾကီးဆုံးပါပဲ အတိအက်ေျပာရရင္ ႏုိင္ငံတုိင္းမွာရွိတဲ႔ ISP (Internet service provider) ေတြအခ်င္းခ်င္းအျပန္အလွန္ခ်ိတ္ဆက္ထားၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔အင္တာနက္သုံးလုိ႔ရေနျခင္းသည္ ISP ေတြမွတဆင္႔ connection ရေနတာပါ။ ISP ကတစ္ခုခုျဖစ္လို႔ သုိ႔မဟုတ္ ရာသီဥတုေၾကာင္႔ cable ေတြျပတ္တာမ်ိဳးျဖစ္ရင္ Internet မရေတာ႔တာမ်ိဳးၾကံဳဖူးမွာပါ။
WANက်ေတာ့ “Internet” လို႔ေခၚပါတယ္။

- Campus Area Network သည္ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုရဲ႕ building ေတြတစ္ခုနဲ႔တစ္ခု ခ်ိတ္ဆက္ထားတဲ႔ network
မ်ိဳးပါ။ တကၠသုိလ္အတြင္းရွိ library ေတြ စာသင္ေဆာင္ေတြမွာခ်ိတ္ဆက္ၾကပါတယ္။

- Personal Area Network ကေတာ႔ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ယေန႔သုံးေနတဲ႔ bluetooth,zapya သုံးျပီး data sharing ေတြလုပ္ေနၾကတာဟာ PAN ပါပဲ။ နက္၀က္အေသးစားေလးေပါ႔

- အေပၚကအားလုံးနဲ႔ကြဲထြက္ေနတာကေတာ႔ Storage Area Network ပဲျဖစ္တယ္။ Storage Serverေတြႀကီးပဲ ခ်ိတ္ဆက္ထားတဲ့ Network ကို SANလို႔ေခၚ တယ္။ SAN ကုိခ်ိတ္ဆက္မယ္ဆုိရင္ high performance network
Speed ျဖစ္ရပါမယ္။ ဘာလုိ႔လဲဆုိရင္ ေျမာက္မ်ားစြာေသာ data ေတြဟာ network ေပၚကေနစီးဆင္းၾကမွွာျဖစ္တယ္။

- Wireless local area network ကေတာ႔ LAN နဲ႔တူပါတယ္။ cable မသုံးပဲ wireless ျဖစ္သြားတာပဲကြာပါတယ္။
ဒီ network types ေတြကုိ knowledge အေနနဲ႔မွတ္ထားရင္ရပါျပီ။ အဓိကမွတ္ရမွာက Network နဲ႔ေနာက္ပုိင္းမွာလာမယ္႔
Internetwork ပဲျဖစ္ပါတယ္။

Network ခ်ိတ္မယ္ဆိုရင္ ၾကားက medium လိုလာပါၿပီ။ medium မွာ ၂မ်ိဳးပဲရိွပါတယ္။

1) Guided Medium (Wire)
2) Unguided Medium (Wireless)

Guided Mediumဆိုတာက Networkကို Wire cableနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္တာေျပာတာပါ။ wire cable မွာထပ္ကြဲသြားပါတယ္။
ယေန႔ေခတ္အသုံးမ်ားတဲ႔ UTP (unshielded twisted pair), Optical Fiber, Coaxial Cable ေတြျဖစ္ပါတယ္။

Unguided Medium ကေတာ့ wireless Network ကိုေျပာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ Wireless မွာဆို ဖုန္းေတြခ်ိတ္တာလည္း Wireless ပါပဲ။ RF ( Radio Frequency ) ကိုသံုးၿပီးခ်ိတ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက အလင္း (Laser)ကိုသံုးၿပီး ခ်ိတ္ပါတယ္။
ယေန႔ေခတ္မွာ wireless ဟာေတာ္ေတာ္အသုံးမ်ားလာျပီ။ သုိ႔ေသာ္ company ၾကီးေတြအေနနဲ႔ေတာ႔ cable ကုိပဲအဓိကသုံးပါတယ္။ wireless ကုိေတာ႔ Guest ေတြအတြက္ သုိ႔မဟုတ္ လူၾကီးပုိင္းေတြအတြက္ပဲေပးသုံးပါတယ္။

Network Topology
-------------------------

• Physical Infrastructure
• Logical Infrastructure

Network ခ်ိတ္ဆက္မႈ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အသြင္အျပင္ေတြကို ကိုယ္စားျပဳတာ။ Networkရဲ႕ ရုပ္ပို္င္းဆိုင္ရာမွာ အသံုးျပဳတဲ့ႀကိဳးေတြ device ေတြပါမယ္။ logical မွာေတာ့ Network အတြင္းမွာ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ပံုစံေတြ ပါသြားမယ္။ ဘယ္လိုခ်ိတ္တယ္ဆိုတာ ကိုယ့္ဆီကပို႔လိုက္တဲ့ data တစ္ဖက္ကိုုဘယ္လိုေရာက္သြားလဲဆိုတာ ဘယ္Protocolကိုသံုးမွာလဲ ဆိုတာေတြပါမယ္။
Logical က Network ရဲ႕ protocol ေတြ အတြင္းပိုင္းမွာ အလုပ္လုပ္သြား တာကိုေျပာတာ ။

Physical ၾကေတာ့ Device ေတြပါမယ္ Cable ေတြပါမယ္ အဲ့ Cable ေတြ သံုးႏိုင္တဲ့ distance ေတြပါမယ္။ ဘယ္ေလာက္ Speed နဲ႔သြားတာလည္းဆိုတာေတြ အသံုးျပဳတဲ့ Network card ေတြပါလာမယ္။

Network topology သည္ network project တစ္ခုမွာသုံးတဲ႔ budget, user အေရအတြက္, network မွာအဓိကသုံးမယ္႔
Service ေတြအေပၚမူတည္ပါတယ္။ Network တစ္ခု performance ေကာင္းဖုိ႔ secure ျဖစ္ဖုိ႔ stable ျဖစ္ဖုိ႔ဆုိတာ design
ခ်တဲ႔သူအေပၚမူတည္ပါတယ္။ Cisco မွာေတာင္ design အတြက္ Exam တစ္ခုရွိပါတယ္။ ဒါဆုိရင္ network topology or
Design ဟာဘယ္ေလာက္အေရးပါလဲဆုိတာခန္႔မွန္းမိမွာပါ။ ဒါကေတာ႔ knowledge ပါ။

Network Topology ကို ေလ့လာမယ္ဆို အရင္ဆံုး Physical network topologyကို အရင္ဦးစြာေလ့လာပါ မယ္။

Physical Network Topology
--------------------------------------
1. Bus Topology
2. Ring Topology
3. Star Topology
4. Mesh Topology

ဒီေလးမ်ိဳးကုိပဲေျပာသြားမွာပါ။

အျပင္Real Worldမွာေတာ့ Star topology နဲ႔ Mesh topologyကို အသံုးျပဳတာမ်ားတာေတြ႔ရပါမယ္။ ဒါမဲ့ Bus topologyက အေျခခံ Network Topology ျဖစ္လို႔ သိထားဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။

ေနာက္တစ္ပုိင္းမွာ topology တစ္ခုခ်င္းဆီကုိ detail ေျပာသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ေျပာခဲ႔တာေတြလုိအပ္ခ်က္ေတြရွိမွာပါ အဲဒီအတြက္ ေထာက္ျပေ၀ဖန္ေပးၾကပါဦး