Basic Networking Part - 6

Cable Types

-----------------

Star topology မွာသုံးတဲ႔ cable ေတြကေတာ႔ UTP,STP,Fiber Optic cable ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ အေၾကာင္းအရာေတြကတစ္ခုခုနဲ႔တစ္ခုဆက္စပ္ေနတာဗ်။ ကုိရီးယားဇာတ္လမ္းလုိပဲ။ အေပၚက part ေတြမွာေျပာခဲ႔တဲ႔အတုိင္း Bus topology မွာတုန္းက coaxial cable ကုိသုံးခဲ႔ၾကတယ္။ coaxial မွာ 10base 2 and 10base 5 ဆုိျပီး version 2 မ်ိဴးရွိခဲ႔တယ္။ သူတုိ႔ဟာ original ethernet Standard ေတြဗ်။ bandwidth ေတြကလဲအရမ္းနည္းၾကတယ္။ 10Mbps ေတြပဲရွိတယ္ေလ။ အခုေျပာမယ္႔ UTP cable လဲထပ္ေပၚလာေရာ သူ႔အတြက္ version တစ္ခုထြက္လာပါတယ္။ 10baseT တဲ႔

10 သည္ 10 Megabit per second, တစ္စကၠန္႔မွာ bit အေရအတြက္ 10 သန္းကုိပုိ႔ေဆာင္ေပးႏုိင္တယ္ , base သည္ baseband communication, T ၾကေတာ႔ twisted ဆုိျပီးျဖစ္သြားပါေလေရာ။ coaxial တုန္းက 2 တုိ႔ 5 တုိ႔ဆုိတာ node တစ္ခုနဲ႔တစ္ခုၾကားခ်ိတ္ဆက္လုိ႔ရတဲ႔ အကြာအေ၀းျဖစ္တဲ႔ 200m,500m ကုိေျပာတာ။ ဘာလုိ႔ twisted လုိ႔ေခၚတာလဲဆုိရင္ star topology မွာသုံးတဲ႔ cable UTP - Unshielded Twisted Pair ဆုိတဲ႔ cable ကုိသုံးလုိက္လို႔ အဲ cable မွာ copper wire ၂ေခ်ာင္းစီဟာ တစ္ေခ်ာင္းကုိတစ္ေခ်ာင္း ပတ္ျပီးလိမ္ထားပါတယ္။ အဲလုိတစ္ေခ်ာင္းကုိ တစ္ေခ်ာင္းပတ္ျပီးလိမ္ထားတဲ႔ အစုံ ၄ စုံပါပါတယ္။ အားလုံး copper wire 8 ေခ်ာင္းေပါ႔။ 4 pair 8 wire လုိ႔ေခၚၾကပါတယ္။ တစ္ေခ်ာင္းဆီဟာ color မတူၾကပါဘူး။ color ၈မ်ိဴးေပါ႔။

Crosstalk

-------------

ဘာလုိ႔အဲလုိတစ္ေခ်ာင္းနဲ႔တစ္ေခ်ာင္းပတ္ျပီး လိမ္ထားတာလဲဆုိရင္ crosstalk လုိ႔ေခၚတဲ႔ signal ေတြတစ္ခုနဲ႔တစ္ခု

ၾကား၀င္ေႏွာက္မႈကုိကာကြယ္ဖုိ႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္လုိေႏွာက္ယွက္တာလဲဆုိေတာ႔ wire တစ္ေခ်ာင္းမွာ စီးဆင္းေနတဲ႔ signal ေတြဟာ ေဘးခ်င္းကပ္

Wire မ်ားေပၚကုိခုန္းကူးျပီး ေဘးခ်င္း ၀ါယာမွာစီးဆင္းေနတဲ႔ signal ေတြကုိအေႏွာက္အယွက္ေပးတာပါပဲ။

Crosstalk ကုိဖုန္းေျပာတဲ႔အခါအလြယ္တကူသိႏုိင္တယ္ မပီမသ ၾကားတာမ်ိဳး တျခားလုိင္းမွအသံေတြ၀င္လာမ်ိဳးေတြျဖစ္တယ္။ နက္၀က္မွာေတာ႔

Cross-talk ဟာ bit-error ျဖစ္ေစျပီး data ပုိ႔ေဆာင္တာကုိၾကန္႔ၾကာေစတယ္။

Twist လုပ္ထားျခင္းအားျဖင္႔ အဲဒီေႏွာက္ယွက္မႈေတြကုိ အျပည္႔အ၀မကာကြယ္ႏုိင္ေပမယ္႔ ေလွ်ာ႔ခ်ေပးႏုိင္တယ္။ twist လုပ္တာမ်ားေလ ေလွ်ာ႔ခ်

ႏုိင္ေလပဲ။ အလိမ္မ်ားတုိင္းလဲေကာင္းတယ္ေတာ႔မဟုတ္ဘူး အလိမ္မ်ားရင္ wire ပုိသုံးရတဲ႔အတြက္ attenuation (loss of signal)

လည္းမ်ားလာပါတယ္။ တစ္ေပအတြင္းမွာ twist ဘယ္၂ ခါလုပ္ထားလဲဆုိတာ Category ေပၚမူတည္ျပီးကြဲပါတယ္။

Cat5e ေတြကပုံမွန္အားျဖင္႔ တစ္ေပအတြင္းမွာ ၁၂ ၾကိမ္ခန္႔ twist လုပ္ပါတယ္။ cat6 ေတြကေတာ႔ ၂၆ၾကိမ္ေလာက္လုပ္ပါတယ္။

UTP vs STP

-----------------

UTP မွာအေပၚကေနဖုံးအုပ္ထားတဲ႔ plastic cover ဟာ EMI (electromagnetic Interference) ကုိမကာကြယ္ႏုိင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင္႔ Eletric

မီးလုိင္းေတြ အိမ္သုံးလွ်ပ္စစ္ပစၥည္းေတြ အသံခ်ဲ႕စက္ေတြနားကေနကပ္ျပီး မဆြဲသင္႔ပါဘူး။ coaxial and STP တုိ႔ထက္ အေႏွာက္အယွက္ဒဏ္

ကုိပုိခံရေပမယ္႔ UTP သည္ အသုံးျပဳရလြယ္ကူျခင္းနဲ႔ ေစ်းႏႈန္းသက္သာမႈတုိ႔ေၾကာင္႔ ယေန႔ေခတ္မွာ standard ျဖစ္လာပါတယ္။

STP vs UTP ကေတာ႔ အလုပ္လုပ္ပုံုျခင္းကေတာ႔အတူတူပါပဲ။

STP သည္ twisted copper ၾကိဳးေလးေတြကုိ အေပၚကေန EMI and RFI ေတြရဲ႕ ေႏွာက္ယွက္မႈကုိကာကြယ္ေပးႏုိင္တဲ႔

Shield ထပ္အုပ္ေပးထားပါတယ္။ EMI, RFI ထုတ္လႊတ္မႈမ်ားတဲ႔ေနရာမ်ိဳးေတြမွာသုံးၾကပါတယ္။

STP သည္ ေပ်ာ႔ေပ်ာင္းမႈမရွိတဲ႔အတြက္ installation လုပ္ရတာခက္ပါတယ္။ ေစ်းႏႈန္းလဲၾကီးတဲ႔အတြက္ ပုံမွန္အားျဖင္႔ေတာ႔ STP ကုိသိပ္မသုံးၾကပါဘူး

ဒါေၾကာင္႔ network cable လုိ႔ဆုိလုိက္တာနဲ႔ UTP cable ကုိသာ standard အျဖစ္သုံးၾကပါတယ္။

UTP ကုိ telephone system ေတြအတြက္ လြန္ခဲ႔တဲ႔ႏွစ္မ်ားစြာကတည္းကသုံးခဲ႔ပါတယ္။ networking အတြက္ေတာ႔ 1980 ေနာက္ပုိင္းမွသုံးတာပါ။

အျခား ေကဘယ္ေတြနဲ႔ယွဥ္ရင္ ေစ်းႏႈန္းသက္သာတယ္။ ေပါ႔ပါးတယ္ ေပ်ာ႔ေပ်ာင္းတယ္ တပ္ဆင္အသုံးျပဳရလြယ္ကူတယ္ စတဲ႔အားသာခ်က္ေတြ

ေၾကာင္႔ ယေန႔အခ်ိန္မွာ UTP ကုိပဲ network cable အျဖစ္သုံးၾကတယ္။

Bandwidth and Distance

----------------------------------

UTP သည္ cat လုိ႔ေခၚတဲ႔ category ေပၚမူတည္ျပီး bandwidth ေတြ သုံးလုိ႔ရမယ္႔ေနရာေတြထပ္ကြဲပါတယ္။ ဇယားမွာၾကည္႔ပါ

bandwidth 10Mbps နဲ႔ UPT ကုိစသုံးခဲ႔ပါတယ္။ အဲေနာက္ေတာ႔တစ္ေျဖးေျဖးနဲ႔ bandwidth develop ျဖစ္လာျပီး cat7 ထိေရာက္လာတယ္။cat7 ေတာ႔တခါမွမသုံးဖူးေသးဘူးဗ်။ UTP ကုိအမ်ားဆုံးသုံးဖူးတာ cat6 ပဲသုံးဖူးတယ္။ သုံးဖူးတဲ႔သူေတြလဲရွိမွာပါ။ 10base T နဲ႔စသုံးခါစမွာ rule တစ္ခုရွိတယ္ဗ်။ 10-baseT network ဟာ 5-4-3 ဆုိတဲ႔ rule ကုိလုိက္နာရပါတယ္။ 5-4-3 ဆုိတာ 5 သည္ segment, 4 သည္ repeater (or)hub, 3 က populated segment ျဖစ္ပါတယ္။

UTP သည္ distance ကေတာ႔ပုံေသ 100 meters ပဲရပါတယ္။ 100 ထပ္ေက်ာ္ခ်ိတ္ခ်င္ရင္ေတာ႔ switch ထပ္ခံေပါ႔။ 10 base T မွာ

အဲလုိေတြ distance ကုိခ်ဲ႕သုံးမယ္ဆုိရင္ 500 meters ထိအမ်ားဆုံးရရွိပါတယ္။

100baseT , 1000baseT ေတြမွာေတာ႔ 5-4-3 rule ကုိမလုိက္နာေတာ႔ပါဘူး။ ခ်ိတ္ဆက္လုိ႔ရမယ္႔ max distance သည္လဲပုိနည္းသြားပါတယ္။

How to classify CAT

----------------------------

အဲဒီ category ေတြကုိဒီတုိင္းၾကည္႔ရင္အတူတူျဖစ္တဲ႔အတြက္ cat5 လား cat 6 လားဆုိတာ ဘယ္လုိခြဲလဲဆုိရင္ cable ေပၚမွာလဲၾကည္႔လုိ႔ရသလုိ ပုံးလုိက္၀ယ္ရင္ ပုံးေပၚမွာ specification ေတြပါပါတယ္။

Wire Guage

-----------------

သတိထားမိလားဗ် AWG26 လုိ႔ေရးထားတာေလးကုိ အဲဒါဘာလဲဆုိရင္ American Wire Guage လုိ႔ေခၚတဲ႔ wire ရဲ႕အခ်င္းကုိတုိင္းတာတဲ႔ unit ျဖစ္ပါတယ္။ AWG number ၾကီးေလ လုံးပတ္ေသးေလ AWG number ေသးေလလုံးပတ္ၾကီးေလ ၀ါယာလုံးပတ္ၾကီးေလေလ ပုိျပီးေတာင္႔တင္းခုိင္မာ ပါတယ္။ လုံးပတ္ပုိၾကီးရင္ ေကဘယ္ထုတ္လုပ္တဲ႔ေနရာမွာ copper ကုိပုိသုံးရလုိ႔ ကုန္က်စရိတ္ေတာ႔ပုိမ်ားပါတယ္။ weight ပုိမ်ားလာတဲ႔အတြက္ Installation လုပ္ရတာလဲပုိခက္ပါတယ္။ CAT number ပုိျမင္႔တဲ႔ UTP ေတြသည္ AWG number ပုိေသးၾကပါတယ္။

Wire colors and cabling types

----------------------------------------

UTP cable သည္ copper cable ၈ ေခ်ာင္းနဲ႔ဖြဲ႔စည္းထားပါတယ္။ တစ္ေခ်ာင္းခ်င္းဆီဟာ အေရာင္မတူၾကပါဘူး ။ ပုံေလးမွာၾကည္႔လုိက္ပါ။

ျပီးေတာ႔ေကဘယ္စီပုံမွာလဲ က်ေနာ္တုိ႔အလြယ္ေခၚတဲ႔ type A, type B ဆုိျပီး ၂မ်ိဳးရွိပါတယ္။ ေကဘယ္ညွပ္တဲ႔အခါ အဲ ၂ မ်ိဳးကဘယ္ဟာပဲသုံးသုံး

ရပါတယ္။

T-568A T-568B

Pin 1. White Green White Orange

Pin 2. Green Orange

Pin 3. White Orange White Green

Pin 4. Blue Blue

Pin 5. White Blue White Blue

Pin 6. Orange Green

Pin 7. White Brown White Brown

Pin 8. Brown Brown

ကုိယ္အဆင္ေျပသလုိမွတ္လုိ႔ရပါတယ္။ အဲမွာကြာသြားတဲ႔ေနရာ pin number 1,2,3,6 ပဲျဖစ္ပါတယ္။ က်န္တဲ႔ pin number အတူတူပါပဲ။

UTP cable မွာ copper wire 8 ေခ်ာင္းပါေသာ္လည္း တကယ္အလုပ္လုပ္တာသည္ ၄ ေခ်ာင္းပဲအလုပ္လုပ္ပါတယ္။ အလုပ္လုပ္တယ္ဆုိတာ data ပုိ႔

တာနဲ႔လက္ခံတာကိုေျပာတာပါ။ အဲမွာခုနေျပာတဲ႔ 1,2 သည္ transmit အတြက္အလုပ္ျပီး 3,6 ကေတာ႔ receive အတြက္အလုပ္လုပ္ပါတယ္။ အေရာင္နဲ႔

ေျပာရမယ္ဆုိရင္ (white green,green), (white orange,orange) တုိ႔ပဲျဖစ္တယ္။ ဒါဆုိရင္ က်န္တဲ႔ ေလးေခ်ာင္းကဘယ္မွာသုံးတာလဲ

လုိ႔ေမးစရာရွိပါတယ္။

ဟုတ္ပါတယ္ က်န္တဲ႔ေလးေခ်ာင္းကေတာ႔ ယေန႔အခ်ိန္မွာ တြင္က်ယ္စြာအသုံးျပဳေနတဲ႔ ethernet standard 802.3af အျဖစ္သတ္မွတ္ေပးထားတဲ႔ POE (Power Over Ethernet) အတြက္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ power over ethernet ဆုိတဲ႔အတိုင္း ethernet cable ေပၚကေန Power ကုိတခါတည္းသယ္ေဆာင္ျပီး လုိအပ္တဲ႔ေနရာကုိအေရာက္ပုိ႔တာပါ။ over ethernet ဆုိတာ တကယ္ေတာ႔ ethernet frame အသုံးျပဳထားလုိ႔တင္စားလုိက္တာပါ။ power ကုိ UTP cable ေပၚကေနပဲသယ္တာျဖစ္ပါတယ္။ အက်ိဳးေက်းဇူးကေတာ႔ တကယ္ေကာင္းပါတယ္။ ကုိယ္သုံးမယ္႔ device အတြက္ power adapter သီးသန္႔သုံးစရာမလုိေတာ႔ပါဘူး။ data ေရာ power ေရာ UTP cable နဲ႔တင္ကိစၥျပတ္ပါတယ္။သုိ႔ေသာ္ ကုိယ္႔သုံးမယ္႔ device က POE ကုိ support လုပ္မွသုံးလုိ႔ရမွာပါ။ သူတုိ႔ရဲ႕ အေတြးေတြကတကယ္ေလးစားဖုိ႔ေကာင္းပါတယ္။ UTP cable ေလးၾကိဳးပဲသုံးျပီး က်န္တဲ႔ေလးၾကိဳးကုိလႊတ္ထားတာ အလကားမဟုတ္ပါဘူး။ တစ္ခ်ိန္မွာဒီလုိသုံးလာမယ္ဆုိတာၾကိဳစဥ္းစားထားလုိ႔ပါ။

Straight vs Crossover

------------------------------

Cable ညွပ္တဲ႔အခါ straight and crossover ဆုိျပီး ၂ မ်ိဳးရွိပါတယ္။ straight ကေတာ႔ ၾကိဳးရဲ႕ဟုိဘက္ေရာ ဒီဘက္ေရာ ၂ ဘက္လုံး Type-A ဆုိ

Type-A, Type – B ဆုိ Type – B တူေအာင္ထားေပးရပါတယ္။ Crossover ကေတာ႔ တစ္ဘက္က A ဆုိရင္ တစ္ဘက္က B ထားေပးရပါတယ္။

Straight ေတြ cross ေတြကုိ theory အရသာမွတ္ထားရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ခုခ်ိန္မွာေတာ႔ cross ပဲျဖစ္ျဖစ္ straight ပဲျဖစ္ျဖစ္ ၾကိဳက္တာသုံးလုိ႔ရပါတယ္

ဘာလုိ႔လဲဆုိရင္ switch ေတြမွာ auto-sensing technology ကုိသုံးထားလုိ႔ logical ပုိင္းမွာ သူ႔ဘာသာ negotiate လုပ္သြားပါတယ္။

ဒါပုံေလးမွာျပတာေတာ႔ သူ႔ရဲ႕ theory ေလးပါ။ workstation ဆုိတာ computer ကုိေျပာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ အလြယ္တကူမွတ္ခ်င္ရင္ေတာ႔

Device ခ်င္းတူရင္ cross မတူရင္ straight လုိ႔မွတ္ပါ။

Connector types

----------------------

UTP,STP cable ေတြအတြက္သုံးတဲ႔ connector ကေတာ႔ Registered Jack လုိ႔ေခၚတဲ႔ RJ-45 connector ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ယေန႔အခ်ိန္မွာ standard အေနနဲ႔သုံးေနတဲ႔ network connector ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ Registered Jack တစ္မ်ိဳးကေတာ႔ telephone နဲ႔ modem ေတြမွာသုံးတဲ႔ RJ-11 ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ RJ-45 မွာ Pin အေရအတြက္ 8 pins ပါ၀င္ျပီး copper 8 wires တပ္ဆင္ႏုိင္ပါတယ္ RJ-11 ကေတာ႔ 6 pins ပါ၀င္ျပီး 4 wires ပဲတပ္ဆင္ႏုိင္ပါတယ္။ ပုံသ႑ာန္ခ်င္းကေတာ႔တူေပမယ္႔ အရြယ္အစားခ်င္းကြာပါတယ္။

RJ-45 မွာ pin number ကုိၾကည္႔တဲ႔အခါ jack မပါတဲ႔ဘက္ကေနၾကည္႔မယ္ဆုိရင္ 1 to 8 အစဥ္လုိက္ျမင္ရပါမယ္။

Data transmit and receive အတြက္တကယ္အလုပ္လုပ္တာကေတာ႔ အေပၚမွာေျပာခဲ႔တဲ႔အတုိင္း pin 1,2,3,6 ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

Tools for UTP cable and RJ-45

------------------------------------------

Cable tester ကေတာ႔ ၾကိဳးညွပ္ျပီးရင္ မွန္မမွန္စစ္ေဆးတာပါ။

Crimping tool ကေတာ႔ cable နဲ႔ connector ကုိျမဲေအာင္ကုိက္ေပးတာပါ။

Punch down tool ကေတာ႔ wall plates ေတြအတြက္သုံးတာပါ။

Wall plate ကေတာ႔ ရုံးေတြမွာအသုံးမ်ားတယ္ နံရံမွာေဖာက္ျပီးသုံးတာပါ ဖုန္းလုိင္းေရာ အင္တာနက္လုိင္းေရာအတြက္ျဖစ္တယ္။ RJ-11 ပါတဲ႔ wall plate ေတြလဲရွိပါတယ္

Stripper ေလးကေတာ႔ copper wire ေပၚကဖုံးအုပ္ထားတဲ႔ plastic ကုိလွီးတဲ႔ဟာေလးပါ။

Patch Panel က ဘာမွေတာ့ မလုပ္ေဆာင္ေပးႏိုင္ပါဘူး။ အကူသေဘာမ်ိဳးပါပဲ။ Switch က ႀကိဳးကို ခဏခဏျဖဳတ္တာမ်ိဳး မလုပ္ပဲ Patch Panel မွာတပ္ထားၿပီး Patch Panel က ႀကိဳးကို Switch မွာ ျပန္ခ်ိတ္ေပးပါတယ္။ တကယ္အလုပ္လုပ္ေပးတာက switch ကျဖစ္ပါတယ္။

Fiber အေၾကာင္းကေတာ႔ basic networking မွာမထည္႔ထားပါဘူး။ ဒီေလာက္ဆုိ star topology မွာသုံးတဲ႔ cable အေၾကာင္းေတြနဲ႔ပတ္သတ္ျပီး

သိေလာက္ျပီလုိ႔ထင္ပါတယ္။

ဘာဘာ ဘာမွမသိေသးတဲ႔အတြက္ အမွားပါရင္ နားလည္ေပးၾကပါလုိ႔...။